U vrijeme kada sve akreditovane institucije za mjerenje kvaliteta vazduha upozoravaju na zagađenost širom svijeta, a rezultati naš region svrstavaju među najzagađenije, Banjaluka se i ove godine izdvaja, odnosno, prema dosadašnjim mjerenjima, grad na Vrbasu je uglavnom u prvoj kategoriji kada je riječ o kvalitetu vazduha, pišu Nezavisne novine.
Mjerenje kvaliteta vazduha povjereno je akreditovanom Institutu za građevinarstvo IG, a obavlja se na tri lokacije u gradu – u Boriku, centru grada i na Petrićevcu, dok se rezultati svakodnevno objavljuju na zvaničnoj stranici grada Banjaluka.
Prema ovim mjerenjima, zabilježena su povremena odstupanja, kada je vazduh bio u drugoj kategoriji i to na Petrićevcu, gdje je veliki broj individualnih ložišta koja energiju proizvode mahom sagorijevanjem uglja, dok je u centru i Boriku u prvoj kategoriji kada je u pitanju nivo mjerenih polutanata.
Poboljšanju kvaliteta vazduha u Banjaluci umnogome je doprinijela i nova toplana na biomasu, odnosno potpuni prelazak na obnovljivi izvor – drvnu sječku, što pokazuju i statistike i mjerenja tokom proteklih sezona.
Naime, toplotna energija na sistemu daljinskog grijanja u Banjaluci proizvodila se u potpunosti sagorijevanjem mazuta do 2014. godine, kada su u pogon puštene dvije kotlovnice na biomasu – Starčevica i Kočićev vijenac.
Naredne tri sezone 80% toplotne energije proizvedeno je sagorijevanjem mazuta, dok je 20% energije dobijeno iz drvne sječke.
Projekat izgradnje nove toplane na biomasu, započet u junu 2017. godine, rezultirao je sukcesivnim puštanjem u pogon kotlova od novembra, da bi Eko toplane u potpunosti preuzele komunalnu djelatnost proizvodnje i distribucije toplotne energije u februaru 2018. godine. Završetak realizacije projekta i kraj prve sezone grijanja donio je nove rezultate – iz fosilnog goriva proizvedeno je 54%, dok je 46% toplotne energije proizvedeno sagorijevanjem drvne sječke.
Prva sezona u kojoj su Eko toplane samostalno grijale grad donijela je novi omjer potrošnje energenata, odnosno tokom sezone 2018/2019, 97% toplotne energije dobijeno je iz obnovljivog izvora, dok je svega 3% energije proizvedeno iz mazuta.
Srazmjerno procentima toplotne energije dobijene iz drvne sječke, statistike idu u prilog prelasku na obnovljivi izvor energije i kada je riječ o mjerenjima zagađenja. Tako je tokom 2015. i 2016. godine srednja vrijednost koncentracije ugljen-monoksida (CO) iznosila 1,046, odnosno 1,154 mikrograma po metru kubnom, a sumpor-dioksida (SO2) 25,302 odnosno 25,266 mikrograma po metru kubnom. Mjerenja u 2018. godini pokazala su znatan pad koncentracije ovih čestica. Koncentracija ugljen-monoksida prošle godine iznosila je 0,55, a sumpor-dioksida 8,400 mikrograma po metru kubnom.
Zahvaljujući Eko toplanama, od približno 57.000 tona emisije CO2 po sezoni, nastajalih sagorijevanjem mazuta, dostignuta je gotovo neutralna emisija CO2 primjenom obnovljivog izvora energije.
Osim što se prelaskom sa fosilnih na obnovljive izvore energije Banjaluka svrstala na mapu zelenih gradova, o značaju realizacije ovog projekta govore i brojna priznanja gradu i kompaniji Eko toplane.
Projekat daljinskog grijanja u maju 2018. godine dobio je bronzanu medalju EBRD-a na samitu o energetskoj efikasnosti u organizaciji Ujedinjenih nacija, održanom u Jordanu, kao jedan od najboljih projekata koje je finansirala ova međunarodna finansijska institucija. Nagrada je osvojena u kategoriji projekata u vezi sa održivom energijom.
Grad Banjaluka u oktobru 2018. godine osvojio je priznanje “Top Energy” za projekat izgradnje nove gradske toplane na biomasu, kao najuspješnije izvedeni projekat u kategoriji obnovljivih izvora energije u istočnoj i jugoistočnoj Evropi.